2021
Józef Broda najaktywniejszym Seniorem woj. śląskiego w 2020 roku
Józef Broda najaktywniejszym Seniorem woj. śląskiego w 2020 roku
Pan Józef Broda z Koniakowa działający m.in. w Fundacji im.Józefa Brody został laureatem Konkursu "Aktywna Seniorka. Aktywny Senior 2020" organizowanego przez Wojewodę Śląskiego Jana Chrząszcza. Zgłoszenia do konkursu dokonała Łucja Michałek - Wójt Gminy Istebna.
W ceremonii, która odbyła się dnia 11 lutego 2021 roku w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach udział wzięli laureaci: Józef Broda i aktywna seniorka Irena Pąchalska z Chorzowa, wicewojewoda Jan Chrząszcz, pełnomocnik Wojewody ds. Rodziny Maria Nowak, dyrektor Biura Wojewody Elżbieta Sołtysek oraz dyrektor Wydziału Rodziny i Polityki Społecznej Marcin Chroszcz i dyrekto GOK Istebna Łucja Dusek-Francuz.
W ramach ostatniej edycji konkursu o tytuł Aktywnego Seniora starało się kilkanaście osób z województwa. Przy wyborze zwycięzców kapituła oceniała postawę kandydatów, podejmowane przez nich inicjatywy, współpracę w środowisku oraz chęć do współdziałania i wpływania na aktywizację innych seniorów.
– Chcę Państwu nie tylko pogratulować, ale też podziękować za to, co Państwo robicie dla seniorów, dla swoich społeczności lokalnych, dla wszystkich tych, z którymi przebywacie na co dzień – mówił wicewojewoda Jan Chrząszcz.
Z nadanego tytuły cieszył się Józef Broda, folklorysta, multiinstrumentalista, budowniczy instrumentów ludowych, pedagog i społecznik. Mimo swoich osiągnięć, sam przyznał, że zwycięstwo w konkursie jest dla niego dużym zaskoczeniem. Jak napisano w zgłoszeniu konkursowym: „Józef Broda nieustannie bierze udział w nowych projektach, pracując z różnego rodzaju muzykami, młodzieżą, dziećmi, z osobami niepełnosprawnymi, wykorzystując media do promowania tradycji i swojego świata wartości”. Jego liczne przedsięwzięcia przyczyniają się do upowszechniania folkloru Beskidu Śląskiego w całej Polsce. Angażuje się też w inicjatywy skierowane do osób starszych – przeprowadził m.in. szereg spotkań dla seniorów i wykonał wiele programów artystycznych dla Uniwersytetu III Wieku.
Panu Józefowi, który świeci przykładem, jak nadal być młodym i aktywnym mimo upływu lat serdecznie gratulujemy!
Opis sylwetki kandydata
Józef Broda to wybitny folklorysta, genialny multiinstrumentalista i budowniczy instrumentów ludowych, charyzmatyczny pedagog, animator i działacz kultury, popularyzator beskidzkiej muzyki ludowej i społecznik. Urodził się 9 grudnia 1941 roku Ustroniu-Lipowcu. Studiował w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku oraz innych ośrodkach akademickich (w Warszawie, Krakowie, Toruniu, Lublinie).
Józef Broda muzyki uczył się od największych mistrzów swojego regionu, m.in. od Jana Kawuloka od Wojtosza. Gra przede wszystkim na instrumentach dętych - trombicie, gajdach, okarynie, piszczałkach, fujarze sałaskiej, a także skrzypcach. Podziw wzbudza grą na liściu. Znakomicie śpiewa "biołym głosem".
Przez wiele lat pracował jako nauczyciel muzyki, wychowania fizycznego, biologii, historii czy matematyki w szkołach Trójwsi Beskidzkiej (w Istebnej-Zaolziu, na Kubalonce, w Jaworzynce-Zapasiekach czy Koniakowie - Kosarzyskach). Prowadził schronisko młodzieżowe w Koniakowie - Kosarzyskach. Zainteresowaniami wykracza daleko poza muzykę ludową, zawsze jednak wpajając swoim uczniom poczucie własnej tożsamości.
Folklor stał się dla niego środkiem wychowania poprzez działanie w grupach twórczych, np. w formie teatru obrzędowego. Prezentowane m.in. w programach telewizyjnych widowiska upowszechniły folklor Beskidu Śląskiego w całej Polsce, a dla wielu nauczycieli stały się inspiracją w pracy pedagogicznej. Wykształcił wielu uczniów, którzy po dziś dzień działają aktywnie na rzecz folkloru prowadząc kapele ludowe.
Prowadzi warsztaty muzyczne i obrzędowe na pograniczu teatru dla dzieci oraz zajęcia ze studentami i nauczycielami, gdzie uczy wsłuchiwania się w naturę. Obejmują one również naukę tworzenia instrumentów z dostępnych w przyrodzie materiałów - gliny, słomy, drzewa, trzcin (w oparciu o te warsztaty powstało ponad 20 filmów dokumentalnych). W latach 70. na Uniwersytecie Śląskim w Cieszynie prowadził warsztaty i wykłady monograficzne. Muzykę łączy z teatrem obrzędowym i opowieściami z morałem. Prowadzi działalność dydaktyczną i popularyzatorską.
Często bierze udział w przeróżnych projektach muzycznych. Są to zawsze działania artystycznie przemyślane. W latach 70. wraz z Ryszardem Gabrysiem skomponował cykl miniatur muzycznych z nurtu muzyki nowoczesnej. Z Teatrem "Stu" z Krakowa brał udział w Światowym Festiwalu Teatrów Obrzędowych w Nancy (1979). W 1985 wraz z przygotowanym przez dzieci i młodzież spektaklem "Wokół wigilijnego stołu" odbył tournee po Burgundii. W drugiej połowie lat 90. Grał z Warszawskim Kwartetem Saksofonowym wykonującym muzykę od Bacha po Kilara, co w połączeniu z instrumentami ludowymi dawało jej nowy wymiar.
Inne przedsięwzięcia Józefa Brody to wykonywanie oratoriów skomponowanych przez Janusza Kohuta "Droga nadziei" i "Gość oczekiwany"; udział w tworzeniu muzyki do dramatu J. Słowackiego "Anhelli" w reżyserii Grzegorza Królikiewicza; udział (z Bogdanem Słupczyńskim) w spektaklu teatru alternatywnego "Historia konia", w którym pełnił nie tylko rolę muzyka, ale i aktora. Jest niezrównanym twórcą i animatorem kultury.
Jest znany także w kręgach kultury alternatywnej za sprawą utworu pt. Swoboda, który na legendarnej płycie winylowej FALA (Polton, 1995) umieścił jej producent Sławek Gołaszewski. Zestawienie utworu Józefa Brody z ówczesną kontrkulturową śmietanką (Siekiera, Prowokacja, Kryzys, Dezerter, Izrael, itp.) na lata włączyły muzykę góralską w krąg zainteresowanie wielu muzyków i wydawców. W latach 90. kilkakrotnie - we współpracy z Filharmonią Rzeszowską - organizował międzynarodowe warsztaty zakończone podsumowującym koncertem dla niepełnosprawnych dzieci
z Europy Środkowej.
W latach 2000-2004 na antenie I programu Polskiego Radia współtworzył "Źródełko" - audycję dla dzieci poświęconą folklorowi. Od 2004 w piśmie "Panorama Śląska" ukazały się jego felietony pt. "Rozmowy z Brodą".
Prowadzi wiele festiwali, m.in. Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu, Tydzień Kultury Beskidzkiej w Żywcu, Międzynarodowy Festiwal Folkloru w Zielonej Górze czy "Święto Dzieci Gór" w Nowym Sączu, którego jest jednocześnie dyrektorem artystycznym. Był współpomysłodawcą koncertu "Tam, gdzie biją źródła" w Ustroniu, gdzie pełnił również rolę prowadzącego. Z uczestnikami festiwali, bez względu na różnice kulturowe, językowe i światopoglądowe, nawiązuje błyskawiczny kontakt. Często koncertuje z nim wspólnie córka Katarzyna i syn Joszko.
W 1997 nagrał płytę "Symfonia o przemijaniu, życiu, śmierci...". Materiał dźwiękowy znajdujący się na niej stanowi podsumowanie dotychczasowego dorobku artystycznego. Został zarejestrowany w naturalnych warunkach, bez użycia procesorów efektów w większości w domu Józefa Brody na Wyrszczku w Koniakowie i w plenerze. Sporo jego nagrań znajduje się w taśmotekach folkloru w Warszawie, Katowicach, Krakowie, Wrocławiu, Budapeszcie, Kolonii.
Józef Broda jest laureatem pierwszych nagród na festiwalach krajowych i zagranicznych, m.in. w Bukowinie Tatrzańskiej (1971), w Kazimierzu nad Wisłą (1973), Festiwalu Telewizji "Arany Pawa" w Budapeszcie (1974; I Nagroda Narodowa); otrzymał także nagrodę "Czerwonej Róży" (1979), nagrodę im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej" (1995) i im. Józefa Chałasińskiego (1984) za działalność społeczno-kulturalną, nagrodę im. Karola Miarki (2006). 2 grudnia 2008, podczas uroczystości w Miejskim Centrum Kultury „Sokół" w Nowym Sączu, odebrał z rąk marszałka województwa małopolskiego Marka Nawary nadany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Srebrny Medal Zasłużony Kulturze „Gloria Artis".
W roku 2008 ukazała się książka: wywiad-rzeka z Józefem Brodą, pt. „Łapanie chwili", wydana nakładem Księgarni Św. Jacka.
W 2012 roku Józef Broda został uhonorowany Srebrną Cieszynianką - Laurem Ziemi Cieszyńskiej. W 2014 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2016 otrzymał doroczną nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w uznaniu za całokształt działalności oraz za wybitne osiągnięcia
w twórczości artystycznej, upowszechnianie i ochronę dóbr kultury.
W 2018 roku powstała Fundacja im. Józefa Brody, która ma na celu m. in. promowanie rozwoju społecznego, inicjatyw społecznych, w szczególności popieranie inicjatyw mających na celu rozwój i samodoskonalenie młodzieży, promowanie i popieranie inicjatyw dotyczących oświaty oraz nauki, promocja kultury i muzyki, działanie na rzecz utrzymania oraz promowania zawodów dawnych, pomoc społeczna i promowanie wartości rodzinnych.
Józef Broda prócz licznych spotkań, konferencji i warsztatów z młodym pokoleniem udzielił wielu pozytywnych emocji w relacjach z seniorami całej Polski. Przeprowadził kilka spotkań z seniorami z Domu Spokojnej Starości, Klasztorze Sióstr Boromeuszek i Sióstr Elżbietanek w Cieszynie czy Domu Opieki w Bielsku- Białej. Wykonał wiele programów artystycznych dla Uniwersytetu III Wieku , propagując wśród seniorów pozytywne nastawienie do otaczającego ich świata i spojrzenie na problemy ludzi starszych z innej perspektywy. Sam jako senior inspiruje swoją postawą do aktywizacji i poczucia „bycia potrzebnym”.
Obecnie mieszka w Koniakowie na Wyrszczku. Pracuje społecznie jako kurator sądowy. Przez trzy kadencje był radnym Rady Powiatu Cieszyńskiego.
Józef Broda angażuje się ciągle w nagrania online, brał udział między innymi w programie Gminy Istebna podczas Tygodnia Kultury Beskidzkie 2020 oraz w nagraniu do projektu „Groniczki jako z bajki – wiersze i legendy Trójwsi Beskidzkiej online”.
Józef Broda nieustannie bierze udział w nowych projektach, pracując z różnego rodzaju muzykami, młodzieżą, dziećmi, z osobami niepełnosprawnymi, wykorzystując media do promowania tradycji i swojego świata wartości. Koncertuje z całą swoją rodziną- m.in. w 2018 roku trzy pokolenia rodziny Brodów miały występ na Festiwalu „Dziecko w Folklorze”. Obecnie wraz ze swoją Fundacją realizuje projekt „Broda w Sieci” w ramach programu „Kultura w sieci”. Bierze udział w nagraniach filmików instruktażowych pokazując np. jak wykonać, okarynę czy fujarkę. Prowadzi warsztaty muzyczno-plastyczne i wykłady w całej Polsce. Jest przewodniczącym Jury Konkursu „Nowa Tradycja”. Razem z Anną Dymną prowadził również festiwal na Międzynarodowych Dniach Osób Niepełnosprawnych.
Józef Broda to postać nietuzinkowa. Mimo wielu przeciwności losu, przebytej ciężkiej choroby, Pan Broda jest niedoścignionym wzorem do naśladowania. Łączy pokolenia i tradycyjną rolę seniora jako mentora i nauczyciela z aktywną postawą artysty, potrafiąc na scenie zgrać się z młodymi muzykami prezentującymi różne nurty i gatunki muzyczne. Jego zdolności wokalne i instrumentalne, wiedza pedagogiczna i własna filozofia czynią z niego niezaprzeczalny autorytet w dziedzinie folkloru i działalności społecznej. Wyróżnia go również niezwykła więź z naturą i empatia do drugiego człowieka. Jako mieszkańcy Trójwsi jesteśmy niezwykle dumni, że taka postać niezwykle aktywnie działa na rzecz lokalnych wartości regionalnych, promując na cały świat ukochaną przez niego Gminę Istebną.
Pełen opis gali oraz fotorelacja dostępna pod linkiem na stronie Urzędu Wojewódzkiego >>>>>>>>
przygotowano na podstawie www.katowice.uw.gov.pl; f. A. Księżnik
