2018
Jubileuszowe XX Zaduszki Istebniańskie
Zaduszki Istebniańskie w bieżącym roku wpisują się w 100-lecie obchodów niepodległości Polski. Tegoroczne wydarzenie realizowane zostało przez Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe „Na Groniach” w ramach projektu pt. "Przy granicy - Niepodległa widziana z perspektywy". Dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”.
Główną ideą wydarzenia jest przypominanie o przodkach, osobach zasłużonych dla Beskidu Śląskiego. Patronem tegorocznego spotkania był Paweł Łysek (1914-1978) – pisarze, etnograf pochodzący z Jaworzynki. Twórczość powstająca na emigracji była przywoływaniem z pamięci obrazów, zdarzeń i ludzi - w swojej twórczości sięgał do tradycji, panujących obrzędów i zwyczajów, dając obraz życia na pograniczu. Główny bohater wydarzenia, Paweł Łysek studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1935-39. Po wybuchu wojny zbiegł przed poszukującą go policją niemiecką na Węgry, przedostał się stamtąd na Wyspy Brytyjskie i wstąpił do Polskiego Wojska. Kiedy skończyła się wojna, wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie podjął studia bibliotekarskie. Jako bibliotekarz i wykładowca pracował na City University w Nowym Jorku, od 1952 roku do swojej śmierci w roku 1978.
Rys biograficzny Łyska przedstawiła Barbara Juroszek. Do kolejnej odsłony i spotkania z jego twórczością wykorzystano fragmenty książki „Z Istebnej w świat” i to ona stanowiła kanwę do przygotowania montażu literackiego „…góral, żołnierz, emigrant” – od wyjścia z rodzinnych Beskidów, przez wojenna zawieruchę po emigracyjny los. Pomysłodawczynią i koordynatorem była Monika Michałek. Na scenie wystąpili: Klaudia Białożyt, Barbara Juroszek, Bartłomiej Jałowiczor, Marek Michałek oraz Monika Michałek. Całość wpisała się w obchodzony rok niepodległości Polski.
W części muzycznej pojawiła się Kapela Polandia, w której wykonaniu publiczność usłyszała utwory w autorskiej aranżacji przygotowanej na Zaduszki. Zespół tworzą młodzi mieszkańcy gminy Istebna.
Rokrocznie na scenie pojawia się zespół Wałasi, tak było i tym razem. Do wspólnego koncertu została zaproszona Monika Wałach-Kaczmarzyk, Katarzyna Dendys-Kosecka oraz Joachim Mencel. Zabrzmiały znane utwory, jak i nowe aranżacje zespołu - od tradycyjnych beskidzkich dźwięków po autorskie kompozycje Zbigniewa Wałacha.
Wspólnie z Katarzyną Dendys-Kosecką wykonano utwór „Ederlezi” (Nie ma ciebie), który w Polsce spopularyzował duet Kayah&Bregović. Niezwykłym było też spotkanie dwóch instrumentów gajdy beskidzkie i lira korbowa – Zbigniew Wałach – Joachim Mencel. Joachim Mencel jest doświadczonym pianistą i kompozytorem, również cenionym aranżerem i producentem muzyki wokalnej.
Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe „Na Groniach” dziękuje wszystkim osobom zaangażowanym w realizację Zaduszek. Hotelowi Złoty Groń i Pani Justynie Łacek za kolejną wspólną realizację. Dziękuje przede wszystkim licznej publiczności, która po raz kolejny dzień wspomnień, dzień zaduszny, ale też ku uczczeniu 100-rocznicy niepodległości, postanowiła spędzić z nami.
Projekt pt. "Przy granicy - Niepodległa widziana z perspektywy pogranicza - świat mikrohistorii".
Dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”
Opracowała Ewa Cudzich
fot. Karina Czyż
