2019
Wystawa "Mikołaje" i promocja książki dr Michała Kawuloka
W czwartkowe popołudnie 28 listopada w Gminnym Ośrodku Kultury w Istebnej odbyły się aż dwa wydarzenia kulturalne, które zgromadziły zarówno miłośników i znawców kultury ludowej, jak i osoby zainteresowane postacią Jana Wałacha i jego twórczością. Spotkanie rozpoczęła Katarzyna Rucka-Ryś – etnograf, a zarazem wieloletnia kustoszka Muzeum Regionalnego „Na Grapie”, która przedstawiła zebranym niezwykle interesującą prelekcję na temat dawnego obrzędu jakim było „Chodzyni Mikołajów”. Ten wielobarwny, hałaśliwy korowód postaci swym przybyciem przełamywał ciszę adwentowego oczekiwania. Podzielony na dwie grupy "czornych” (debły, niedźwiedzie, medula, kóminior, śmierć, Żyd, Cygón, Cygónka) oraz "biołych" (biskup, paterek, pan młody, pani młodo, anioł, drużba z drużkóm, dochtór, chłop, baba) tradycyjnie prowadzony był przez tzw. „wojoka”, który pilnował „porządku” przebiegu „odwiedzin u gospodarza”. W obrzędzie tym wiele ukrytych było zabiegów magicznych, mających zapewnić płodność ziemi i dostatek. Wykładowi towarzyszył pokaz filmu, jaki przed laty z udziałem Zespołu Regionalnego „Koniaków” nakręciła Telewizja Kraków. Przez najbliższe tygodnie w Gminnym Ośrodku Kultury w Istebnej będzie można oglądać wystawę „Mikołaje”, jaka zorganizowana została przy współpracy z Muzeum Regionalnym „Na Grapie”. Ekspozycja ta przedstawia stroje wybranych postaci, jakie niegdyś używane były przez wcielających się w nie kawalerów. Warto wspomnieć, że obrzęd, jakim było niekultywowane już niestety „Chodzyni Mikołajów” był charakterystyczny jedynie dla Beskidu Śląskiego.
W drugiej części popołudniowego spotkania kulturalnego głos zabrała Elżbieta Polok – kierowniczka istebniańskiej biblioteki, która wprowadziła zebranych w tematykę rozpoczynającego się spotkania autorskiego połączonego z promocją książki dr Michała Kawuloka „Sztuka Jana Wałacha na tle działalności i piśmiennictwa Jerzego Warchałowskiego”. Wydana przez Towarzystwo Naukowe KUL publikacja w niezwykle wnikliwy sposób ukazuje rolę, jaką postać wybitnego krytyka i propagatora sztuki odegrała w twórczości artystycznej Jana Wałacha. W spotkaniu tym udział wziął promotor dr Kawuloka, historyk sztuki profesor Lechosław Lameński. W ciepłych słowach wspominał on czas współpracy ze swoim zdolnym studentem, a także to, jak dzięki jego fascynacji twórczością i życiem Jana Wałacha także i on sam poznał piękny dorobek tego zupełnie nieznanego mu wcześniej artysty. Podczas wykładu dr Michał Kawulok nie tylko nakreślił słuchaczom obraz zawartych w publikacji treści, ale także mówił o kulisach jej powstania. Książkę wraz z autografem autora zakupić można było tuż po zakończeniu prelekcji.
W wydarzeniach tych udział wzięło wielu przedstawicieli lokalnego świata kultury, pedagogów, miłośników folkloru i sztuki, w tym m.in. Dyrektor Muzeum Beskidzkiego im. A. Podżorskiego w Wiśle Małgorzata Kiereś, muzyk i wybitny folklorysta Józef Broda, czy też propagator kultury pasterskiej Józef Michałek.
Podczas spotkania autorskiego dr. Michała Kawuloka Radio Istebna nakręciło materiał filmowy, który zostanie opublikowany w sieci.
Tekst O.Szotkowska, fot. K. Czyż
GOK Istebna
