Gmina Istebna - oficjalna strona

Choć wielu ludzi dobrze rozumie, czym jest uszkodzenie mózgu, które następuje po urodzeniu dziecka, to dzieci mające prenatalne uszkodzenia są zagadką. Nie wszyscy wiedzą, że część tych uszkodzeń spowodowanych jest piciem alkoholu przez matkę w czasie ciąży. Alkoholowy zespół płodowy (Fetal Alcohol Syndrome - FAS) i inne zaburzenia poalkoholowe zaliczane są do grupy fizycznych i umysłowych zaburzeń wrodzonych spowodowanych piciem alkoholu przez kobietę w ciąży. Pełnoobjawowy FAS spełnia 4 kryteria diagnostyczne:

• opóźniony wzrost zarówno przed, jak i po urodzeniu;
• uszkodzenie mózgu, którego skutkiem są zaburzenia neurologiczne, opóźniony rozwój, niedorozwój umysłowy, zaburzenia zachowania, trudności w uczeniu się;
• charakterystyczne rysy twarzy: małe oczodoły, krótki nos, płaska twarzoczaszka, wąska górna warga, mała szczęka, brak rynienki podnosowej;
• potwierdzone wywiadem spożywanie alkoholu przez matkę w czasie ciąży.

Alkohol jest teratogenem, który ma wpływ na rozwijający się płód. Z łatwością przenika przez łożysko. To, czy dziecko będzie miało cechy charakterystyczne dla zespołu FAS, zależy od ilości wypijanego alkoholu. Mózg rozwija się przez cały okres ciąży i narażenie go na działanie alkoholu w jakimkolwiek momencie ciąży, może wpłynąć na jego prawidłowy rozwój. Mózg dzieci narażonych na działanie alkoholu w życiu płodowym ma trudności z:

• gromadzeniem informacji;
• wiązaniem nowych informacji z uprzednimi doświadczeniami;
• pamięcią - zwłaszcza krótką - tą, która pozwala funkcjonować w codziennym życiu (dzieci zapominają o podstawowych życiowych sprawach i obowiązkach, mają trudności z zapamiętaniem daty urodzenia lub miejsca zamieszkania);
• wykorzystaniem informacji.

Dzieci z syndromem FAS mają także problemy z:

• myśleniem abstrakcyjnym - abstrakcyjne myślenie stanowi niewidzialną podstawę funkcjonowania świata;
• myśleniem przyczynowo- skutkowym, wyobraźnią - osoby z FAS nie potrafią wyobrazić sobie tego, czego nie doświadczyły;
• uogólnianiem - brakuje im plastyczności w procesie myślenia;
• poczuciem czasu - nie potrafią dopasować pewnych czynności do określonych godzin, nie rozumieją cyklicznej natury zjawisk.

                Dzieci po prenatalnej ekspozycji na alkohol często diagnozowane są jako nadpobudliwe, autystyczne lub rozwijające się nieharmonijnie. Małe dzieci z FAS mają trudności z jedzeniem, są nadwrażliwe na bodźce, mają zbyt duże lub zbyt małe napięcie mięśniowe. Często występuje u nich deficyt uwagi i pamięci, mają trudności z rozumieniem pojęć abstrakcyjnych, trudności z rozwiązywaniem problemów, słabą ocenę sytuacji, niedojrzałe zachowanie. Problemy rosną wraz z dzieckiem. Na etapie szkolnym pojawiają się problemy z uczeniem, zaburzenia zachowania oraz trudności z nawiązywaniem relacji rówieśniczych. W wieku dorosłym takie osoby mają problem ze znalezieniem i utrzymaniem pracy, zdarza się, że popadają w konflikty z prawem, mają skłonność do uzależnień.

                FAS to nie tylko charakterystyczne cechy dysmorfii twarzy i zaburzenia rozwoju organów wewnętrznych (serce, nerki, przewód pokarmowy, kościec), ale przede wszystkim zmiany strukturalne i neurochemiczne mózgu. Dzieci z FAS sprawiają wrażenie, że stać je na więcej, często wyrażają słowami pojęcia, których naprawdę nie rozumieją. FAS/FASD jest zaburzeniem nieuleczalnym. Tylko właściwa diagnoza a następnie interdyscyplinarne przygotowanie programu pomocy daje szansę na pomoc dziecku i rodzinie: rehabilitacja i terapia sensomotoryczna małego dziecka; programy edukacyjno – terapeutyczne dla dzieci przedszkolnych; programy terapeutyczne i dostosowanie wymagań edukacyjnych dla dzieci szkolnych.

W dniu 23.10.2019r. Szkoła Podstawowa Nr 2 w Koniakowie zorganizowała Konferencję otwartą dla mieszkańców Gminy Istebna „Dziecko, które nigdy nie dorośnie… Co to jest FAS?”. Nasza konferencja skupiła wokół problemu FAS przedstawicieli wielu środowisk i instytucji. Gościliśmy nauczycieli, wychowawców, pedagogów, psychologów, terapeutów, logopedów, rodziców, mieszkańców gminy i osoby spoza gminy. Wśród obecnych byli: Przewodnicząca Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Edyta Kukuczka, Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Teresa Łacek, Dyrektor Gminnego Zespołu ds. Oświaty Danuta Konarzewska, Dyrektor Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Istebnej Danuta Haratyk-Woźniczka, Dyrektor Szkoły Podstawowej Nr 1 w Jaworzynce Dorota Kukuczka, Dyrektor Szkoły Podstawowej Nr 2 w Jaworzynce Dorota Małyjurek, przedstawiciel Nadleśnictwa Wisła Pan Wojciech Kohut. Łącznie w konferencji uczestniczyło ponad 100 osób.

Konferencja miała na celu:

• Zwrócenie uwagi naszego środowiska na problem dzieci z FAS/FASD
• Poszerzenie wiedzy z zakresu diagnozowania i funkcjonowania dzieci z FAS/FASD
• Poszukiwanie rozwiązań do pracy z dzieckiem w szkole i w domu
• Dzielenie się wiedzą i wymiana doświadczeń przez przedstawicieli szeregu instytucji działających na rzecz dziecka
• Próba zdiagnozowania skali występowania trudności szkolnych, które mogą być skutkami narażenia na działanie alkoholu w życiu płodowym dziecka

W ramach konferencji Pan Janusz Morawiec poprowadził szkolenie na temat „Dziecko z FAS/FASD w systemie edukacji”. Prowadzący wykazał się doskonałą znajomością tematu, a przygotowane materiały były na wysokim poziomie. Pan Janusz jest człowiekiem otwartym na współpracę, kontaktowym i rzetelnym. Swoje doświadczenie przekazuje w sposób przejrzysty i zrozumiały. Słuchacze docenili praktyczną stronę szkolenia oraz możliwość wykorzystania zdobytej wiedzy w praktyce. Zwrócono uwagę na przedstawienie problemu dziecka z FAS z perspektywy rodzica, co obudziło wrażliwość słuchaczy i dało szersze spojrzenie na pracę z dzieckiem w domu i szkole. Udział w szkoleniu podniósł świadomość środowiska na temat Płodowego Zespołu Alkoholowego.

W panelu dyskusyjnym głos zabrali zaproszeni goście: Pani Marta Jonderko przedstawiciel Zespołu Poradni Psychologiczno- Pedagogicznych w Cieszynie, Pani kurator Alina Witucka oraz  asp.szt. Marcin Sztwiertnia kierownik Posterunku Policji w Istebnej. Przedstawiciele instytucji dzielili się ze słuchaczami merytorycznymi uwagami i własnymi spostrzeżeniami na temat orzecznictwa, funkcjonowania dzieci i dorosłych z FAS, zasadności podejmowania działań przez zespoły interdyscyplinarne.

Fotorelacja z konferencji oraz podsumowanie ankiet ewaluacyjnych zamieszczone zostaną na stronie internetowej szkoły www.sp2koniakow.szkolnastrona.pl

Składamy serdeczne podziękowania Panu Zbigniewowi Vasina i gospodarzom Leśnego Ośrodka Edukacji Ekologicznej w Istebnej oraz radzie rodziców, nauczycielom i pracownikom Szkoły Podstawowej Nr 2 w Koniakowie za pomoc w organizacji konferencji.

Monika Kukuczka- Dyrektor szkoły

Magdalena Marek- Pedagog szkolny